KALGAŞ VAROLABİLİR Mİ? ASIMOV'UN BİR HİKAYESİ İÇİN TAHAYYÜL ETTİĞİ ÇOK GÜNEŞLİ SİSTEMİN ASTROFİZİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Isaac Asimov'un doğal bir duruma bağlı olarak medeniyetin çöküşü temasını işlediği Nightfall [Alacakaranlık] adlı bilimkurgu öyküsünde kurguladığı, altı güneşi, bir gezegeni ve bu gezegenin uydusundan oluşan bir sisteminin olanaklı olduğuna dair iki Hintli astrofizikçinin kaleme aldığı "Nightfall: Can Kalgash Exist?" başlıklı makalesi, son dönemlerde okuduğum en şaşırtıcı ve düşündürücü bir çalışmaydı.

Bir öykü için yaptığı kurgusu astrofizik hesaplarıyla doğrulanmış olan Asimov'un dehasına duyduğum saygı daha da derinleşti.

Asimov'un öyküsü, çoklu güneşleri nedeniyle sürekli gün ışığına alışmış bir uygarlığın psikolojik ve toplumsal çöküşünü ele alıyor. Gezegenin sakinleri, dünyalarını karanlığa gömecek olan ve 2049 yılda bir gerçekleşen tam tutulmaya karşı hazırlıksızdır. Bilim adamlarının hazırlık çabalarına karşın, tutulma nihayet gerçekleştiğinde toplum kaosa sürüklenir ve bilinmeyen karşısında insan aklının ve medeniyetinin kırılganlığını gösterir. Her 2049 yılda bir medeniyet çöküşü yaşanmış, sonrasında yeni bir medeniyet gelişmiştir. Asimov'un Vakıf serisinde ele aldığı medeniyet çöküşü ve döngüsellik temaları bu öyküde bir tabiat olayına verilen kollektif irrasyonal tepkiler temelinde işlenmiştir.

Lagaş ismi antik Sümer şehrine bir atıftır. Ancak makaledeki Kalgash ismi, Asimov'un sağlığında ve onayıyla R. Silverberg tarafından yapılan romanlaştırmada geçen Kalgash ismini temel alır.

İlgili öykü, dilimize "Karanlık Bir Gece" başlığı altında çevrilmiş olup, Galaksi Şeytanları adlı öykü seçkisinde yayınlanmıştır, bkz. Isaac Asimov, Galaksi Şeytanları, çev. Gönül Suveren, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 1991, s. 63-113. Kitabın baskısı olmadığı için ancak sahaflarda temin edilebilir.

İlgili makale için bkz. Smaran Deshmukh ve Jayant Murthy, "Nightfall: Can Kalgash Exist?", arXiv:1407.4895 (1994), Cornell University Press, s. 1-8. Açık erişimli makaleye Cornell University'nin arXiv sayfasından ulaşılabilir: https://arxiv.org/abs/1407.4895

Bu blogdaki popüler yayınlar

SOSYOLOGCA'DA NEŞREDİLEN MAKALEM: ATTİLÂ'NIN HUN ORDUSUNA SÖYLEVLERİ TEMELİNDE GARBİYATÇI BİR IORDANES OKUMASI

Resim
"Attila'nın Hun Ordusuna Söylevleri Temelinde Garbiyâtçı Bir Iordanes Okuması" başlıklı makalem, Sosyologca'nın Garbiyât özel sayısında neşredildi. Doktora tezimde Iordanes'e sınırlı bir bölüm ayırmıştım. Bu çalışmamda, Iordanes'in Romana ve Getica yapıtlarındaki Hun tasvirlerini, Getica'da yer verilen Attilâ'nın askerî söylevleri temelinde, içerdiği garbiyâtçı unsurları değerlendirerek tartışma imkânım oldu. Faydalı olması temennisiyle... https://sosyologca.org/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=77238
Devamı

ADALET KAVRAMININ EVRENSELLİĞİ VE GÖRECELİLİĞİ

Resim
Adalet kavramı hakkında ileri sürülen tezler ve görüşler, başlıca evrenselcilik ile kültürel görececilik yaklaşımları içinde farklılık göstermektedir. Evrenselciler, adaletin, tüm insanlara kültürel ya da toplumsal bağlamından bağımsız olarak uygulanan insan haklar ve ahlakî yasalar gibi nesnel ilkelere dayandığını savunurlar. Bu görüş genellikle doğal hukuk fikirleriyle ilişkilendirilir ve adaletin, bireylerin doğuştan gelen onuruna dayandığını öne süren Immanuel Kant ve John Rawls gibi filozofların çalışmalarında yer bulur. Evrensel adalet anlayışı, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi gibi uluslararası çerçevelerde kendini gösterir ve belirli hakların tüm insanlara içkin olduğunu iddia eder. Buna karşılık, kültürel görecelik yaklaşımı, adaletin belirli kültürel, sosyal ve tarihsel bağlamlar tarafından şekillendiğini öne sürer. Bu bakış açısına göre, adil ya da adil olmayan şeyler toplumlar arasında değişiklik gösterir ve evrensel olarak uygulanabilecek nesnel bir standart yoktur. Bu gö
Devamı

KÖPRÜLÜ'NÜN TÜRKİYE TARİHİ VE BİR POLEMİK HAKKINDA

Resim
Ord. Prof. Dr. Mehmet Fuat Köprülü'nün 1923 yılında İstanbul'da Kanaat Kitabevi tarafından neşredilen "Türkiye Tarihi" başlıklı yapıtında, Türklerin tarihi Asya Hunları ile başlatılmış ve “Hsiung-nu Türkleri” terimi kullanılmıştır. Alman Sinolog Friedrich Hirth’ün çalışmalarını ayrıntılı bir şekilde tetkik etmiş olan Köprülü, Hunların Hsiung-nu’lardan ayrıldığını ve Hsiung-nu’ların ise Türk, Moğol, Fin-Ugoryen gibi çeşitli kavimlerden oluşan bir siyasî topluluk olduğunu, bu topluluğun en temel unsurunun Türkler olduğunu ifade etmiştir. Türk tarihi konusunda büyük bir ilgiye sahip olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu yapıtı okuyup inceledikten sonra, 6 Aralık 1339 (1923) tarihli mektubu ile Köprülü’yü tebrik ederek onurlandırmıştır. Buna karşın, Köprülü’nün yapıtı, Emin Âli Çavlı tarafından Hunların Türk olarak gösterilmesi nedeniyle sert bir şekilde eleştirilmiştir. Köprülü ise bu tenkitlere 1925 yılında Millî Mecmua’da yayımlanan "Türk Tarihi Nereden Başlar?"
Devamı