SARI EJDERİN GÖLGESİ


"[Manap] Egamberdi(ev)'in Sarı Ejderin Gölgesi adlı romanı M.Ö. II. yüzyılda bugünkü Kırgız, Özbek, Tacik cumhuriyetleri topraklarında yer alan antik Davan Krallığı'nın ülkesinde geçer. Roman, Çin ordularının batıya ilerleyişlerinin bir parçası olan Davan'a karşı seferi gerçekleştiren U-di'nin uzun idare döneminin hemen hemen tamamını kaplar. Romanın ana teması Li Huan-li tarafından Davan'a karşı yönetilen iki yıllık tenkil seferidir. Bu sefer yenilgi ile sonuçlanmış ve U-di'nin batı topraklarını zaptetme planları bozulmuştur.
"Sarı Ejderin zaptetmek istediği topraklar bugünkü Tuva, Uygur, Cungar, Kazak, Türkmen, Karakalpak, Tatar, Başkurt, Azeri, Karaçay, Kumuk ve diğerlerinin atalarının toprakları idi. Romanın açıkça ortaya koyduğu, bu insanlar arasındaki bağların eskiliği ve aralarındaki kültür birliğidir. Egamberdi(ev) romanında 'barbarlar' ve sarı dünya ile karşı karşıya bulunan Orta Krallığın üstün olduğu peşin hükmün boşluğunu belirtir. İşin sonunda, Li Huan-li'nin ordusu feci bir şekilde yenilgiye, bu barbarlarca uğratılmıştı. Çinlilerin romanda sık sık dile gelen üstünlük iddiaları, üstün kültür bayrağı altında ve medenileştirme göreviyle barbarların topraklarının zaptını haklı gösteren, daha yakın tarihte eski Davan topraklarını zaptedenleri, okuyucuya ister istemez hatırlatmaktadır.
"Okuyucu Egambardi(ev)'in XXI. asır öncesi gibi uzak maziye niçin gittiğini merak ederse, sorusu cevapsız kalmaz. Zira yazar şöyle demektedir: 'Eğer her asrı üç nesillik fasılalar sayarsak, 62 şahıstan ibaret bir hat oluştururuz. Bu çok uzun bir hat değildir. Yazar, 'bizim pek de uzak olmayan atalarımız' dediği 21 asır önce yaşamış olanların yaptıkları işlerden özel bir gurur duyar. Bu atalarını sayarken, Egamberdi(ev) şöyle düşünür: 'Kahramanlık nesilden nesile intikal etmiştir. Bu belki de genlerin işidir. Fakat ben tek bir şey biliyorum. Anavatanı sevmek, kahramanlık ve toplumu ön plana alma bir halkın hafızası yoluyla intikal eder. İşte ben bu kitabı, bu hafızayı takdim için yazdım'." (Azade - Ayşe Rorlich, "Sovyetler Birliği'deki Türk Boyları: Millî, Dini Şuur Hakkında Notlar" (çev. İnci Enginün),  Dünyada Türklük Araştırmaları ve Türkiye, haz. N. Devlet, İ. Enginün, E. Gürsoy-Naskali, İstanbul, 1987, s. 109).

Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından 29-30 Eylül 1986'da düzenlenen milletlerarası sempozyumda, Azade - Ayşe Rorlich tarafından sunulan "Sovyetler Birliği'deki Türk Boyları: Millî, Dini Şuur Hakkında Notlar" başlıklı tebliğde, Manap Egemberdiev'in Sarı Ejderin Gölgesi romanı, yazıldığı koşullar ve kendi bağlamında değerlendirilmiştir.

Aşağıda, tek baskı yapmış olan bu romana ait bazı görsellere yer verdim. Bir gün Türkçe'ye kazandırılmasını ümit ve temenni ediyorum.

Bu blogdaki popüler yayınlar

SOSYOLOGCA'DA NEŞREDİLEN MAKALEM: ATTİLÂ'NIN HUN ORDUSUNA SÖYLEVLERİ TEMELİNDE GARBİYATÇI BİR IORDANES OKUMASI

Resim
"Attila'nın Hun Ordusuna Söylevleri Temelinde Garbiyâtçı Bir Iordanes Okuması" başlıklı makalem, Sosyologca'nın Garbiyât özel sayısında neşredildi. Doktora tezimde Iordanes'e sınırlı bir bölüm ayırmıştım. Bu çalışmamda, Iordanes'in Romana ve Getica yapıtlarındaki Hun tasvirlerini, Getica'da yer verilen Attilâ'nın askerî söylevleri temelinde, içerdiği garbiyâtçı unsurları değerlendirerek tartışma imkânım oldu. Faydalı olması temennisiyle... https://sosyologca.org/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=77238
Devamı

ADALET KAVRAMININ EVRENSELLİĞİ VE GÖRECELİLİĞİ

Resim
Adalet kavramı hakkında ileri sürülen tezler ve görüşler, başlıca evrenselcilik ile kültürel görececilik yaklaşımları içinde farklılık göstermektedir. Evrenselciler, adaletin, tüm insanlara kültürel ya da toplumsal bağlamından bağımsız olarak uygulanan insan haklar ve ahlakî yasalar gibi nesnel ilkelere dayandığını savunurlar. Bu görüş genellikle doğal hukuk fikirleriyle ilişkilendirilir ve adaletin, bireylerin doğuştan gelen onuruna dayandığını öne süren Immanuel Kant ve John Rawls gibi filozofların çalışmalarında yer bulur. Evrensel adalet anlayışı, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi gibi uluslararası çerçevelerde kendini gösterir ve belirli hakların tüm insanlara içkin olduğunu iddia eder. Buna karşılık, kültürel görecelik yaklaşımı, adaletin belirli kültürel, sosyal ve tarihsel bağlamlar tarafından şekillendiğini öne sürer. Bu bakış açısına göre, adil ya da adil olmayan şeyler toplumlar arasında değişiklik gösterir ve evrensel olarak uygulanabilecek nesnel bir standart yoktur. Bu gö
Devamı

KÖPRÜLÜ'NÜN TÜRKİYE TARİHİ VE BİR POLEMİK HAKKINDA

Resim
Ord. Prof. Dr. Mehmet Fuat Köprülü'nün 1923 yılında İstanbul'da Kanaat Kitabevi tarafından neşredilen "Türkiye Tarihi" başlıklı yapıtında, Türklerin tarihi Asya Hunları ile başlatılmış ve “Hsiung-nu Türkleri” terimi kullanılmıştır. Alman Sinolog Friedrich Hirth’ün çalışmalarını ayrıntılı bir şekilde tetkik etmiş olan Köprülü, Hunların Hsiung-nu’lardan ayrıldığını ve Hsiung-nu’ların ise Türk, Moğol, Fin-Ugoryen gibi çeşitli kavimlerden oluşan bir siyasî topluluk olduğunu, bu topluluğun en temel unsurunun Türkler olduğunu ifade etmiştir. Türk tarihi konusunda büyük bir ilgiye sahip olan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu yapıtı okuyup inceledikten sonra, 6 Aralık 1339 (1923) tarihli mektubu ile Köprülü’yü tebrik ederek onurlandırmıştır. Buna karşın, Köprülü’nün yapıtı, Emin Âli Çavlı tarafından Hunların Türk olarak gösterilmesi nedeniyle sert bir şekilde eleştirilmiştir. Köprülü ise bu tenkitlere 1925 yılında Millî Mecmua’da yayımlanan "Türk Tarihi Nereden Başlar?"
Devamı